در حالیکه جمعیت شهری ثابت مرکز استان گیلان 600 هزار نفر و جمعیت شناور آن یک میلیون و 200 هزار نفر است و این کلانشهر با جمعیت ذکر شده همچنان 17 ایستگاه آتش نشانی نیاز دارد تنها پنج ایستگاه آتش نشانی در این شهر فعال است.
براساس استاندارد باید هر 50 هزار نفر یک ایستگاه آتش نشانی و هر دو هزار و 500 نفر یک آتشنشان حرفه ای داشته باشند که متاسفانه شهر رشت از این نظر وضعیت خوبی ندارد.
همچنین بر اساس استاندارد آتش نشانها و نیروهای امدادی باید سه تا پنج دقیقه در شرایط مناسب خودشان را به محل حادثه برسانند اما در شهر رشت با توجه به کمبود نیرو و پایگاه های آتش نشانی این استاندارد رعایت نمی شود.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی رشت در این خصوص به مهر گفت: در کنار پنج ایستگاه آتش نشانی ثابت فعال شهر رشت پنج ایستگاه سیار در پیک ترافیک در میادین اصلی و نقاط پر جمعیت سطح شهر مستقر می شوند.
محمدعلی رفیعی افزود: آتش نشانان این سازمان باتوجه به تمامی مشکلات و اقدامات انجام شده به طور میانگین در مدت چهار دقیقه و 45 ثانیه خودشان را به کانون حادثه می رسانند.
ایستگاه شش آتش نشانی رشت همچنان غیرفعال است
وی با اعلام اینکه ایستگاه شش آتش نشانی رشت که از سال 85 توسط وزیر کشور تاسیس شده به دلیل نداشتن مجوز جذب نیرو تاکنون فعال نشده است، ادامه داد: لزوم گسترش پایگاه های آتش نشانی باتوجه به بافتهای فرسوده، ترافیک بسیار سنگین در خیابانهای تنگ و باریک شهر رشت امری ضروری است.
بی شک نا آگاهی مردم نسبت به اصول ایمنی از عوامل ایجاد حادثه در جامعه است که باید با توسعه آموزشهای همگانی نسبت به کاهش ضرر و زیانهای مالی و جانی مردم در حوادث به شدت کاست.
اشاعه و ارتقاء سطح فرهنگ ایمنی در بین افراد جامعه و جلوگیری از خسارات ناشی از آتش سوزی و حوادث امداد و نجات به منظور دستیابی به جامعه ای ایمن، رفع و یا کاهش خسارات جانی و مالی امری است که همیاری، همفکری و مشارکت کلیه اقشار جامعه را می طلبد.
باتوجه به اینکه تحقق این مهم بر عهده سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی هر شهر بوده، ضرورت تشکیل گروه های آتش نشان بر مبنای یاری رساندن به خود و کمک به دیگران بیش از پیش احساس می شود و در واقع برای هر ایرانی یک وظیفه ملی و اجتماعی محسوب می شود.
مدیرعامل آتش نشانی رشت در این زمینه نیز گفت: براساس سالهای گذشته هرساله آموزشهای عمومی جهت اشاعه و ارتقاء سطح فرهنگ ایمنی به مردم ارائه می شود.
رفیعی ادامه داد: سال گذشته بیش از 63 هزار نفر از شهروندان رشتی آموزش ایمنی و مقابله با آتش سوزی را توسط کارشناسان و مربیان و.. . این سازمان فرا گرفتند و امسال نیز طرح آموزش خانه به خانه در سطح شهر رشت انجام می شود.
رسانه های گروهی در فرهنگ سازی ارتقای ایمنی در جامعه بیشتر تلاش کنند.
وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه با ارائه این گونه آموزشها فکر می کنید فرهنگ سازی لازم در جامعه شهری انجام شده است، اظهار داشت: باتوجه به ازیاد جمعیت شهر رشت و کمبود نیروی انسانی سالانه به 50 تا 60 هزار نفر آموزشهای ایمنی و... به شهروندان رشتی ارائه می شود که این مسئله اصلا قابل قبول نیست مگر اینکه رسانه های گروهی به ویژه صدا و سیما در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشد.
سوانح و حوادث غیر مترقبه پیوسته جوامع بشری را تهدید می کنند و عملاً پیامدهای دردناک و جبران ناپذیری را به دنبال دارند. این امر در شهرهای بزرگ به لحاظ توسعه و رشد سریع شهرنشینی و ارتقاء کیفیت زندگی و شغلی مردم نمود عینی تری دارد لذا بدیهی است که در این ارتباط سازمانها و ارگانهای امدادی بحران مدار از جمله سازمانهای خدمات ایمنی و آتش نشانی از جایگاه خاصی برخوردار هستند.
پدیده شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرها، استفاده گسترده از شبکه های انرژی و گاز، احداث ساختمانهای بزرگ و بلند مرتبه سبب تشدید عوامل مخاطره آمیز در ساختمانها و اماکن شده است.
تمام مصالح بکار رفته در سازه های شمال کشور قابل اشتعال است
این کارشناس آتش نشانی در این راستا نگرش علمی و آموزشی برای حفظ و صیانت از سرمایه های انسانی و ملی را امری حائز اهمیت دانست و گفت: این سازمان به صورت مشترک با سازمانهای مختلف از جمله نظام مهندسی ساختمان استان در راستای آگاه سازی شهروندان و ارتقاء سطح فرهنگ ایمنی عمومی اقدام کرده است.
رفیعی ادامه داد: با توجه به مصالحه بکار رفته در سازه های شمال کشور که تمامی این مصالح قابل اشتعال است با توجه به بافت فرسوه و تعدد حوادث در شهر رشت آتش نشانی یک عملکرد موفقی داشته و کاهش 20 درصدی خسارت نسبت به سال گذشته بهترین گواه این مدعاست.
همچنین آشنایی با سامانه های اضطراری سازمانهای امدادی برای مقابله با حوادث غیرمترقبه و کاهش خسارتها و اثرهای ناخوشایند آن نقش بسزایی دارد.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی رشت گفت: بر اساس آماری که در چند ماهه اخیر از شهروندان گرفته شده متاسفانه 75 درصد شهروندان هنوز با شماره اضطراری سازمانهای امدادی آشنایی ندارند.
وی با اعلام اینکه این سازمان 10 سامانه 125 و سه اپراتور دارد که به صورت 24 ساعته آماده خدمات دهی است، افزود: سازمان آتش نشانی رشت به دستگاه ضبط مکالمات مجهز است که تمامی مکالمات اطلاع دهندگان حوادث ثبت و ضبط می شود.
متاسفانه 75 درصد شهروندان هنوز با شماره اضطراری سازمانهای امدادی آشنایی ندارند
مدیر عامل سازمان آنش نشانی رشت
رفیعی در خصوص استقرار شیر آتش نشانی ثابت و سیار در سطح شهر رشت اشاره کرد و اظهار داشت: در حال حاضر 225 هیدرانت ایستاده در سطح شهر رشت فعال است و اکثر ایستگاهها به چاههای عمیق با پمپهای بسیار قوی مجهز هستند.
مدیرعامل آتش نشانی رشت در ادامه در خصوص وضعیت آتشنشانی رشت در مقایسه با استانداردها افزود: برای این سازمان 337 پست آتش نشان پیش بینی شده است که متاسفانه کل نیروهای آتش نشانی اعم از ستادی، فنی و عملیاتی در حال حاضر 224 نفر است.
با این حال با نگاهی به تاریخچه سازمانهای آتش نشانی کشور متوجه می شویم که یکی از عوامل بسیار موثر در تأسیس اینگونه سازمانها در دنیا و به تبع آن در کشورمان پیشرفتهای تکنولوژیکی و صنعت در قرن اخیر و مکانیزه شدن حیات بشر امروز است.
اگرچه این پیشرفتها و تلاشها در جهت مناسب سازی حیاب بشر موجبات رفاه و آسایش هرچه بیشتر انسان را فراهم کرده است اما به تبع آن حوادث و خطرات روز افزونی نیز انسان را تهدید می کند.
این در حالیست که جوامع صنعتی توانسته اند با تجهیزات گوناگون و با افزایش سطح آموزش و اختصاص بودجه های مناسب، بر بخشهای عمده ای از معضلات مربوطه چیره شوند. در کشور ما نیز در چند سال اخیر تلاش فراوانی در این خصوص انجام شده است.
اما اگر بخواهیم به تاریخچه سازمانهای آتش نشانی در کشور اشاره کنیم می توان به اسناد و مدارک گذ شتگان مراجعه کرد. در بررسی این مدارک به نظر می رسد که در سال 1221 و حدود 151 سال پیش هنگامی که شهر تبریز در تصرف نیروهای اشغالگر روسی قرار داشت این کشور استعمارگر نه به این دلیل که تصمیم به ارائه خدمتی به مردم منطقه داشته باشد بلکه فقط به جهت منافع اقتصادی، سیاسی نیروهای وابسته به خود، اقدام به ایجاد یک واحد آتش نشانی در این شهر کرد. این اولین واحد اطفای حریق در کشور بود و همانطور که تصور می شود از یک هسته نظامی تشکیل شده بود.
دومین و سومین واحدهای آتش نشانی رسمی در جنوب کشور و در شهرهای مسجد سلیمان و آبادان ایجاد شد و در این زمان علت احداث این واحد حفظ تأسیسات ایجاد شده در پالایشگاه شهرهای مربوطه متصور است و این در حالی بود که سیاست اصلی حفظ پایگاه های مهم سرمایه گذاری و صیانت از تأسیسات ایجاد شده بوده است و یک نوع پیش بینی مقابله با حوادث محسوب می شد.
با توجه به ایجاد زیرساختهای اقتصادی در اقصی نقاط کشور، ایجاد واحدهای اطفای حریق در مناطق مختلف کشور آغاز شد که می توان به احداث واحدهای آتش نشانی (اطفائیه) در بلدیه آنروز نام برد که در قطبهای اقتصادی و صنعتی کشور ایجاد شده و بطور مثال احداث پایگاه هایی در تهران در سال 1303، در قزوین 1303، در اهواز 1304، در بندر انزلی 1305، در شهر رشت 1310، در مشهد مقدس 1312، در شهر زنجان 1327، در شهر اصفهان 1328 و در شهر شیراز 1329 را نام برد.
اداره بلدیه رشت تا سال 1305 خورشیدی فاقد اداره آتش نشانی (اطفائیه) بوده است. طرح ایجاد اداره ای برای اطفای حریق در ابتدای سال 1305 از طرف بلدیه ارائه و در ماه های بعد عملی شد.
قبل از آن بلدیه اقدامی مشترک با اداره نظمیه برای اطفای حریق داشت چنانچه در خبری با عنوان "جلوگیری از احتراق" می خوانیم: " نظر به احتراقی که اتفاق می افتاد، اداره بلدیه شبانه 20 نفر از سپورها را تعیین کرده که شبها را در بلدیه کشیک بدهند و یک اتومبیل هم به اداره نظمیه تخصیص داده است که در موقع حریق پلیس های نظمیه با آلات اطفائیه برای اطفای حریق به کمک سپورها مبادرت ورزند ".
در مهرماه 1305، " دائره تنظیف" بلدیه که وظیفه جمع آوری زباله و روشنایی معابر و رفت و روب خیابان و کوچه را بر عهده داشت از اداره بلدیه تقاضای دو دستگاه "ناسوس" (تلمبه دستی) برای اطفای حریق کرده بود.
سرانجام در بلدیه رشت، دایره کوچکی با عنوان " شعبه اطفائیه" دایر شد و اولین رئیس آن به نام "میرزا اسماعیل خان سمیعی" در آذر 1305 خورشیدی تعیین شد.
اولین پایگاه اداره آتش نشانی رشت در سال 1305 در محله استاد سرای رشت دائر شد
در خرداد 1305 در پیشنهادی که در دائره مباشرت بلدیه که به ریاست وقاری بوده به اداره بلدیه مبنی بر استفاده از زمین واقع در استادسرا داده است، اولین پایگاه اداره آتش نشانی در آن محل دائر شد.
طبق یک گزارش مالی، بودجه ماهانه اداره اطفائیه در سال 1305 مبلغ 463 تومان بوده و اوائل سال 1306 خورشیدی اولین ماشین برای دایره آتش نشانی خریداری شده است.
مدیران آتش نشانی رشت از ابتدا تاکنون را می توان میرزا اسماعیل خان سمیعی، خیرخواه، ابراهیمی، نراقی، یزدان مهر، معیر، هوشنگ قوی روح، میرقوام، پیله ور، مقیمی، باقری، حسنی، سقطچی، کسائی، احمد حق پناه، علی اصغر دلیری، احمد همایون جم، محمد نعمتی، ایرج حاتمی فر، احمد همایون جم، محمد اسماعیل فرزانه، محمد رضا بهمنش، محمد نعمتی و محمد علی رفیعی نام برد.
به هرحال ایمنی یکی از مهمترین اهداف سازمان آتش نشانی است و ارتقای ایمنی بدون آموزش های زیرساختی غیرممکن است و از سویی با آموزشهای زیرساختی است که افراد آمادگی پیدا می کنند تا در حوادث حضور موثری داشته باشند.
در دنیا ۷۵ تا ۸۰ درصد از خطرات را با پیش بینی و پیشگیری از احتمال وقوع جلوگیری می کنند اما بیشتر این عوامل در کشور و شهرها با بی احتیاطی و استاندارد نبودن در ساخت و ساز و ایمنی به وجود می آید. براین اساس باید فرهنگ ایمنی را نهادینه کرد و لازم است با شروع از مهدهای کودک و کودکستانها این فرهنگ را در جامعه نهادینه کرد.