تندیس هرکول بیستون واقع در استان کرمانشاه، تندیس عظیمی ست که از سنگ کوه و به صورت برجسته تراشیده است، باستان شناسان این تندیس سنگی را متعلق به ۱۵۳ سال قبل از میلاد مسیح و اواخر دوران حکومت سلوکیان می‌دانند.

سلوکیان نام سلسله‌ای یونانی است که پس از مرگ اسکندر پدید آمد و بر محدوده آسیای غربی حکومت می‌کرد.

این پادشاهی در حدود ۶۵ سال بخشی از سرزمین ما ایران، به خصوص منطقه ایلام، کرمانشاه و لرستان را در اختیار داشت تا آن که حکومت اشکانیان پدید آمد و در نهایت در زمان مهرداد توانستند از غرب تا شهر بابل و از شرق تا هند پیشروی کنند. 

تندیس هرکول مشخصاتی کاملا یونانی دارد و بر طبق شواهد در زمان حکومت سلوکیان ساخته شده است. هرکول، قهرمان اسطوره‌ای یونانی هاست که اغلب تندیس هایش به صورت تمام برهنه ساخته می‌شود و نماد قدرت، مظهر مردانگی و شجاعت است. تندیس هرکول بیستون که در ۲۰ کیلومتری شهر کرمانشاه قرار دارد، طولی ۱.۴۷ متری و صورتی با ریش‌های مجعد دارد،

تندیس هرکول، در کناره شاهراه شرقی-غربی جاده ابریشم یا جاده بزرگ خراسان در محوطه تاریخی بیستون نزدیک کرمانشاه قرار دارد

 در این اثر تاریخی پیکره هرکول به صورت شخصی تنومند و عریان و با مو و ریش مجعد در حال استراحت روی پوست شیر نشان داده شده و ه بر سکویی به طول ۲/۲۰ متر به پهلوی چپ به‌طور نیم خیز به آرنج تکیه نموده و در دست چپ پیاله‌ای دارد و متعلق به دوره سلوکیان است.

طول آن  ۱/۴۷ متر که به‌طور برجسته از سنگ کوه تراشیده شده و از طرف پشت به کوه متصل است.

همچنین در عقب مجسمه نقوش و کتیبه‌ای به زبان یونانی باستان بر روی سنگ نقش شده‌ که شامل درخت زیتونی است که از شاخه آن کماندان و تیردانی آویزان شده‌است.

در کنار این درخت گرز مخروطی شکل گره داری حجاری شده که برجستگی آن نسبت به سایر نقوش بیشتراست.

کتیبه به خط یونانی باستان در هفت سطر بر روی لوحی به ابعاد ۳۳ × ۴۳ سانتیمتر که نمای آن به شکل معابد یونانی ساخته شده نوشته‌اند.

در زیر تنه هرکول نقش شیری دیده می‌شود که درازای آن از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است.

در بهمن ماه سال ۱۳۳۷ هنگامی که کارگران شرکت شوسه برای احداث راه جدید همدان به کرمانشاه در دامنه کوه بیستون مشغول خاکبرداری و خروج سنگ از پای کوه و تسطیح جاده بودند به مجسمه نسبتاً بزرگی برخورد کردند که قسمتی از شانه آن از زیر خاک نمایان گردید.

این مجسمه طی عملیات راهسازی توسط پیمانکار ایرانی  پیدا شده که یکی از بارزترین نشانه‌های آن شکستن پیشانی مجسمه طی عملیات بیرون سازی مجسمه از خاک شکسته و بوسیله سیمان بازسازی شده‌است.

نقوش آن شامل درخت زیتونی است که از شاخه آن کماندان و تیردانی آویزان شده‌ است. در کنار این درخت گرز مخروطی شکل گره‌داری حجاری شده که برجستگی آن نسبت به سایر نقوش بیشتراست.

کتیبه به خط یونانی قدیم در هفت سطر روی لوحی به ابعاد ۳۳ × ۴۳ سانتیمتر که نمای آن به شکل معابد یونانی ساخته شده نوشته شده است. در زیر تنه هرکول نقش شیری دیده می‌شود که در ازای آن از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است.

به اعتقاد باستان‌شناسان این مجسمه هرکول متعلق به سال ۱۵۳ قبل از میلاد مسیح است.

همچنین سر این مجسمه دو بار کنده و دزدیده شد اما کشف گردید که مسئولان میراث فرهنگی ترجیح دادند برای جلوگیری از آسیب بیشتر سر کنونی هرکول را هنرمندان تازه از جنس همان سنگ (سنگ آهک) ساخته و نصب شود و سر اصلی در گنجینه میراث فرهنگی نگهداری گردد.